|   
             Don Bobore, semper 
            bene bestìu e barbifattu, fit unu bell’omine.Artu, iscarrainzu ma forte e sanu. Non fit prus unu pizzinnu (haiat… 
            una chimbantina ’e annos), ma s’edade si la manteniat 
            bene. Fit bachianu, riccu e meda cresiasticu. A sas dies notas fachiat 
            sa comunione. Tottu sa bidda lu bantabat. Sas biùdas l’adoraban: 
            naban chi fit unu tesoro.
 Una borta, in su caminu, duos zòvanos fin pro si piccare a 
            istoccadas; che suprit issu e los piccat ambos a iscavanadas, abbirgunzindelos 
            in mesu a canta zente b’haiat. Lampu! Don Bobore non fit solu 
            bellu e forte, ma fit peri corazosu.
 «Omines gai bi nd’hat pacos! », nabat sa zente. 
            No haiat bissios: non pippabat, non zoccabat a cartas. Una tassichedda 
            ’e binu si la bibiat cando fachiat battizos, e nde fachiat medas: 
            lu chircaban ca fit una pessone distinta, non pro su dinare o pro 
            sos regalos. Una borta, cada tantu, li capitabat de jocare a sa murra, 
            gai, pro cumpiacher, non pro bissiu.
 Cando podiat fachiat operas bonas. Ah, raju! Cussu l’haiat! 
            In pacas paragulas fit un’omine comente si toccat.
 Don Bobore haiat unu bellu cane. Fidele si nabat. Unu cane mannu chi 
            pariat unu lupu.
 "Ah , balla!, si bantabat nande fattu fattu, "Su cane meu 
            est una prenda. Cumprendet tottu a s’arziada’e s’ocru. 
            Li mancat solu sa paragula".
 Una die, in nd’unu cojubiu, prima ’e secare sa torta, 
            l’invitan a faveddare, a dare sos augurios a sos isposos nobos, 
            ca issu, don Bobore, fit una pessone ischìa. Ah, no istat in 
            contos. Si pesat rizzu, si dat un’ acconzadedda a sa grobbatta, 
            iscudet una craschiadedda e cominzat: "Pizzinnos, trattaebos 
            bene, ca sa bida est una furriada ’e manu. E trattae bene peri 
            sos animales, e-i sos canes prus e prus, ca issos sun sos beros amicos 
            fideles de s’omine. Una roba ’e furca, unu zertu Milianu, 
            chi nde li connoschiat sas trassas, li narat :
 "Don Bobò, su cane chi hat bostè, aite non l’imbiat 
            a Casteddu?".
 "Proite? Pro si che bocare sos ocros?".
 "No,no, it’est nande?! In Casteddu b’hat un’iscola 
            inube sos canes imparan a faveddare."
 "E bae! Favilarju! Non bi credo!".
 "Eppuru est gai- sichit Milianu –Bostè ischit chi 
            dego favulas non nde naro, e ischit c’hapo semper fattu su dovere 
            meu. Commo, si bi cheret creder, bi credat, si nono facat su chi cheret.".
 E si candat. Sa notte, don Bobore, non resessit a tancar’ocru.
 "Chi bi siat? Chi non bi siat cuss’iscola?, si pessabat. 
            "E si b’est abberu? Dego bi provo…".
 S’incras manzanu chircat a Milianu e, a pustis de tantu, l’accatat 
            e li narat: "Si est beru su ch’has nau, custu sero andas 
            a Casteddu chin su cane. Hapo a bier su chi faches. Ti do tottu su 
            dinare chi ti serbit. Abbarra tranchillu. Chentu iscudos a ti la fachen?"
 "Eh!, bostè puru!, rispondet Milianu, "Bastan chimbanta!".
 "No no! Chentu! Andan bene chentu. Grassias a Deus su dinare 
            non mi mancat".
 Su sero, chin sa buzzacca prena ’e iscudos, Milianu piccat su 
            cane e partit. Arribau a Casteddu si bendet s’animale pro pacos 
            soddos (ca nd’haiat dolu a l’ucchidere), si la passizat, 
            si chenat e si che corcat. S’incras manzanu est torra in bidda. 
            Don Bobore l’est isettande in s’istassione, pessamentosu. 
            Milianu s’accurziat:
 "Don Bobò, su cane l’han porrogau a sa moda issoro: 
            hat rispostu a tottu sas dimandas e l’han peri postu in su primu 
            bancu. M’han nau chi est meda abbistu e dego los hapo crèttios".
 "Ah, cantu mi fachet piachere!"
 "Si bostè bi fit istau, haiat bidu sa festa che l’han 
            fattu sos atteros canes. Ite li naro: una cosa ’e non creder".
 Don Bobore s’abbrazzat a Milianu, si lu basat chin sos ocros 
            iffustos de làcrimas, nandeli: "Chi Deus ti lu pachet, 
            frade caru".
 A pustis de unu mese, Milianu, ispesau’e tottu, partit a Casteddu. 
            Si l’ispassiat e torrat derettu a bidda.
 "Don Bobò…", li nat appenas ghirau, "Fidele 
            est cuminzande a cantare bellas cantoneddas :est una meraviza! Si 
            l’ intendet, li fachet piachere. Su direttore m’hat nau 
            a torrare a che lu picare fra una chida.".
 Don Bobore fit in su mundu ’e sos sonnios li pariat de haer 
            accattau sa bera felizidade. Da-e sa cuntentesa non resessiat prus 
            a facher nudda. Contabat sas oras. Sos minutos. Appustis de tantu 
            suffrire, arribat sa die fadada. Milianu partit e, s’incras 
            manzanu, est torra in bidda. Falat da-e su trenu, caminat abbellu 
            abbellu, chin sos coddos falaos comente una pessone sorta da-e su 
            dolore, e si firmat in dainnantis de don Bobore, chi fit inibe, isettande.
 "It’has?! E-i su cane? li pedit derettu don Bobore, biendelu 
            gai pistichinzosu.
 "Su cane…", rispondet Milianu time-time, chin sa boche 
            ’e su prantu, "su cane…l’hapo mortu!".
 "Comente?! Has mortu su cane? Dialu sa porporella chi t’hat 
            fattu! Bruttu fizu ’e bona mama!".
 L’agganzat chin ambas manos a su collette ’e sa zanchetta 
            e sichit: "Bruttu runzosu chi non ses atteru! Custa mi la pacas, 
            miserabile!". Milianu l’iscudet un’iscuzzinada ’e 
            coddos, pro si liberare da-e s’istrinta chi lu fit affocande, 
            e zubilat :
 "Bostè , però, no ischit ite m’hat nau!!".
 "E ite t’hat nau?! Su Credo cantau chi ti nian! Risponde, 
            cane ’e isterju! Ite t’hat nau?!".
 "Appenas m’hat bidu m’hat muttìu a una banda 
            e…"
 "Rispettosu, bidu has?".
 "Rispettosu èja, però mi lasset narrer! M’hat 
            muttìu a una banda e, a s’iscusiu m’hat nau: - 
            Su mere galu si l’intendet chin sa teracca?".
 "Su dialu sa sorte chi l’hat fattu!! Istrippile ’e 
            Zudas! Has fattu bene a l’ucchidere. Ruffianos in dommo non 
            nde cherjo!".
 E gai, don Bobore, si piccat a Milianu a sa brazzette, li dat un’attera 
            junta ’e iscudos e li nat:
 "Mi raccumando, non ti nde boches chin nemmos!".
 
 |