Unu puzone rusticu insolente
di Padre Luca Cubeddu

Unu puzone rusticu insolente
incontrende una rundine li nesit:
«Ti fatto riverenzia,
amabile segnora rundinella,
perdona sa lissenzia
e i s’attrivimentu chi mi leo
de cherrer preguntare
a tie chi no ses comente'et eo
tantu in reriru, ca soles girare
in chirca ‘e sa fortuna
sas partes de su mundu ad una ad una.

Isco chi curiosa
chircas sos litos, baddes e muntagnas,
che Ulisse famosa,
faghes vïaggios a terras istragnas
continu in movimentu
dai terra a terra e da mare in mare
disputende a su bentu
sas alas mai istraccas de olare
pro ischire in sos pobulos, de ognunu
leges et modos varios cantos sunu.

Eo, ancora chi pagu hapo giradu
ne mi sia attrividu
bogare pe' dai nidu,
a bider logos no mi sia curadu,
cun tott'hapas de ischire
chi si cheria bessire
dia esser in su mundu appressiadu
ca in su mezus fiore de sas zentes
tenzo tios, nebodes e parentes.
Et pro cussu ti cherzo preguntare,
rundine delicada,
de sos parenres mios bidu nd'hasa?
Ti l'hap'a istimare,
des esser regalada
si alguna notissia mi nde dasa.
Vivet su rossignolu? Ancora cantat?
Sanu est? Lu connosches? Ue habìtat?».
«Ips'est allegru e sanu»
nesit sa rundinella,
«est in s'Italia bella
inie solitariu meditende
et format sa delissia de su eranu.
Unu mundu de zente
andat a l'iscultare
s'armoniosu cantu,
ch'es portadu a ispantu zertamente».
«Ahi, rundine bella, ite consolu!
Cuss'e' fradile meu, su russignolu.

Connosches su canariu?».
«Jà lu conosco ch’est armoniosu,
puzzone pressiosu
in su cantare sou allegru e variu.
Ips'est tantu gustosu
chi cun bella porfia
dia poder disputare
in boghe et armonia,
cun su fradile tou in su cantare».
«Ah, cantu mind'allegro in veridade!
Cuss'e' nebode meu, fizu 'e frade.

Connosches su paone?».
«Su paone in bellesa
binchet a tota sa familia olante
ch'andat bestidu in seda
et s'assimizat meda
a unu grande visir postu in turbante;
sas pinnas suas hermosas
sunt troppu pressiosas
et chircadas in totu su levante».
«Como t’istimo cussa attenzione
vivat tiu marchesi, signor paone!

Ei sa cardellina ite ti paret?».
Nesit sa rundinella:
«Est grassiosa et bella
cando subra sas arvures cumparet,
piena de amore
si basat ogni fiore,
bellesa et allegria
li faghent cumpagnia».
«Ti resto aggradessidu fin'a morre',
cussa puru m'est netta, fiza 'e sorre».

Sa rundine, curiosa
de cherrer preguntare
chie fuit su puzzone affortunadu
gas’ene imparentadu
in sa cavaglieria pius pomposa
de su regnu impennadu de s'aèra,
modesta et rispettosa
li preguntesit: «E chie ses tue?».
«Ite? risponde' su cuccu arrogante
«Como a nou in su mundu ses naschida
chi ses tant’attrivida?

Edducas non connosches chi so eo?
Et puru so connotu
in s'universu totu,
non b'hat badde, ne monte,
clima ne orizonte,
soldadu ne mercante
dai ponente fina a su levante,
in totue est connota sa oghe mia,
dai Moscovia fina Barbaria
est portada in ispantu:
iscas chi so su cuccu
et cun cust'hapo nadu totu cantu».

Sa rundine, incantada et atturdida,
si lu mirat a fittu, e poi li narat:
«Cando fis preguntende
de su canariu e de su paone
m'istao immaginende
chi dias esser calchi segnorone
in grandesa naschidu,
ma como so idende
chi ses un arrogante fanfarrone,
ridiculu de boghe, isbirgonzidu,
de pinnas male fattu, e rusticone».

E cantos a su cuccu simizantes,
in chirca de onores
si faghent a segnores
essende chi sun fìzos de viaggiantes
ch'andat carrende somas pro campare
cun bertulas e saccos!
Ma pro similes maccos
bi cheret s'ispidale a los curare.