Sa creazione de Adamu e sa naschida, passione e morte de nostru signore Gesù Cristu
di Melchiorre Murenu


Deus dae su regnu tantu amenu,
Cun idea Divina e santu fine,
Falesit, zertament' a su terrenu
E fattesit Adamu, primu omìne,
In su giamadu campu Damascènu,
olu da unu punzu 'e pruìne,
Fatt' hat s' omine a improntitudine,
Figura Sua e similitudine.

Cuddu Deus Immensu chi fattesit
S' Universu, a narrer tott' in d’ una,
Cuddu ch' in d' unu «Fiat» produesit
Pianetas, istellas, sol' e luna,
Chie solu s' anima declaresit
Non li costesit opera nessuna,
In ue, est cuncurt' in unidade
Tottu sa Sacrosanta Trinidade.

In s' attu chi Adamu fit dottadu
De anima viva e de summu donu,
Un' ateru disignu at operadu
S' Immensa Trinidade post' in tronu.
Infatti, leggimos chi hapat nadu:
«S' omine a viver solu no est bonu;
Po donu summ' e diccia prus magna,
L' aggiudico un' amabile cumpagna.»

Benidade suprema, singulare,
Da-e sos tales male currisposta,
Pensat da-e Adamu a nde 'ogare,
(Giustu sas iscrituras) una costa,
Da ub' est, e non b' hat it' 'e negare,
Istesit Ev' incauta cumposta,
De sos donos, su pius amabile,
De bellesa distinta e mirabile.

Da' sos alenos suos portentosos
Istesint, ambos corpos, animados,
A bider s' inter pare fint gustosos,
Su Criadore los hat dimandados,
Rispondent: chi già fìnt dicciosos
Essende da unu Deus operados;
Isposados istesint in s' istante
Dae sa matessi manu dominante.

Cun affiettos de pagh' e de amore
Gasi lis faeddesit, giaramente:
«Connoschide su 'ostru Criadore
Chi bos hat fattu da-e su niente,
E-i su Santu Divinu timore
Bos regnet in su coro frequente;
Riflettide cun fine timoratos
Chi da unu solu Deus sezis fattos.»

Los portat a lis dare sos derettos
De su grande giardinu, eden terreste,
In ue, cunfìrmende sos affettos,
Lis faeddat cun aria Celeste:
«Non profanande sos mios prezzettos
Sa delizia 'ostra custa este;
Ogni Celeste gosu possedides
Si sos cumandos mios obbedides.»

Gasi los impadronit de sos fruttos
Narzendelis, cun bogh' attimorida:
«De s' ortu sezis meres assolutos,
Salvu de custa frutta proibida,
E tocchendela in pena sezis ruttos
De perder sa promissa santa vida;
Sa proibida frutta non gustedas
Si cherides chi morte non provedas.»

Pustis de sa paraula notoria,
Lassendelis sa mort' in avvertenzia,
Deus si che torresit a sa Gloria
Pro mes' 'e sa Divina Onnipotenzia;
Continuand' in issos sa timoria
Pro ch' haerent usad' ubbidienzia,
E cun grand' avvertenzi' hat lassadu
De rispettare su fruttu privadu.

Appenas chi da issos si partesit
Su sole de giustizia Divinu,
Eva, fantasiosa, si ponzesit
Algunos romagliettes in sinu;
De mirare sos fruttos s' occupesit
In tottu s' ammirabile giardinu,
Chirchande su cammin' e s' indiziu
De ruer azzegad' in pregiudiziu.

Ecco chi li cumparit su serpente,
Pustis chi pagas oras camminesit,
E si li ponet in vista presente
De sa vida insoro dimandesit;
E cun trassas, maliziosamente ,
A promover sa tale discurresit;
Dimandesit, cun massimas astuttas,
Si fint padronos de tottu sas fruttas.

Eva, senza rifletter, l' hat rispostu,
Azzegada da-e tanta fantasia:
«Dogni piant' est in podere nostu
Salvu de custa sola una ebbia,
E pena de sa vida nos hat postu
Si mancu a la mirare m' attrivia,
Giompend' a gustare tales fruttos
In sa pena mortale semus ruttos».

Su serpente, cun massimas e trassas,
Prinzipiend' a fagher s' attrividu,
Nesit a Eva: «Beni chi bi passas
E has a bider cant' est abbellidu.
Si tastas cussu, dogni fruttu lassas
De cant' est pius bell' e saboridu,
Sa proibida frutt' est de sas primas.
Gustala senza dubbiu, non timas.»

Prinzipiesit, Eva, a s' azzegare
Cummitinde perversos determinos,
De cant' hat passion' a scultare
Sos dannosos cunsizos serpentinos,
Risoluta de cherrer violare
Cuddos cumandos santos e divinos,
Perdesit, de su tottu, sa memoria
De sa grand' avvertenzia notoria.

Repetit su serpente a bogh' ardida
Contr' a dogni comune legge santa:
«Figuradi chi sias proibida
De cussa ammirabile pianta,
E pro cussu ti pensas impedida
De bi passar' e b' accostare accanta
S' ides cussa pianta ti nd' abbovas
No ti nd' olvidas si sa frutta provas.

A sos ingannos de cudd' inchiettu,
Eva s' est lestrament’ incaminada,
E si che ponet in cuddu 'eretu
In ue fidi sa frutta privada.
Ogni mamentu, fattend' unu trettu,
Daiat a sa frutta una mirada,
E rassignada s' este reduida
Accostares' a sa frutta proibida.

In s' andar' a cummitter tal' errore
Intendet una 'oghe portentosa:
«Fue da' s' indignu ingannadore.
No lu ponzas in mente, fortunosa,»
A su cumandu de su Criadore
Mancu pro cuss' istesit coidosa;
Pro sa tentazione serpentina
Non desit logu a sa 'oghe divina.

Su serpente li nesit: «Sezis meres
De su mundu, pappende custa frutta,
Cantu su Criador' hazis poderes
Non sezis servidores prus, ne sutta;
Pro cussu bo nde privat sos doveres
De non tenner potenzi' assoluta;
E gasi, si sa frutta la gustades,
Cantu su Criadore cumandades.»

Su rifletter in tal' afflizione
Faghet benner su cor' angustiadu.
Eva, predida 'in sa tentazione,
Prontament' una frutta nd' hat tiradu,
E nde dad' a s' isposu purzione
Dagh' issa, su sabore nd' hat gustadu.
Da-e cussu peccadu meda forte
Intresit, in dominiu, sa morte.

Oh Deus! it' orribile notizia
Cando los hat su serpent' azzegados!
In issos s' incarnesit sa malizia,
De grazia, restesin' ispozados,
E da 'ogni promittida delizia
Restesint totalment' esiliados;
E cuados si sunu, timorosos,
Occultende sos membros birgonzosos.

Appena chi sunt ruttos in su fundu,
Su Criadore, tando, los giamesit,
Pro tottas battor partes de su mundu
Sa 'oghe ch' hat bettadu ribombesit:
«Meritadu bos hazis su profundu»
Cun fervore divinu, lis narzesit;
Cando 'ettesit cudda 'oghe Santa,
Si tremesit sa terra, tottu canta.

Adamu, imbenugad' a sa presenzia,
Cun d' una faccia meda 'irgonzosa,
Nesit: «So rutt' in disubidienzia
Pro m' haer dadu su fruttu s' isposa;
Perdonu bos dimand' e penitenzia
C' hapo cummittidu culp' orrorosa;
S' ispos' a mie, hat dadu su fruttu,
Pro cussa, in peccadu, 'eo so ruttu.»

Eva, tottu tremante, imbenuiada,
S' iscusat cun s' immens' Onnipotente,
Nende chi si fit hapid' ingannada
Da unu feu ingannosu serpente:
«Si merito, mi cherzo cundennada
Essende 'istada disubidiente;
Su serpente perversu, ingannadore,
Causesit a nois tantu errore.»

Providenzia, Deus, non lis desit
A sos mancantes disubidientes;
Anzis, s' ispad' infattu lis ponzesit
Cun boghes portentosas e ardentes:
«Adamu prim' omìne,» li narzesi,
«Cun trabagli' e suore t' alimentes,
E pro ch' isperimentes sos ingannos,
Bae da' su gosu a sos affannos.»

Da-e su logu chi pag' hat amadu,
Eva, dispiaghente, ch' est bessida,
A sas boghes de Deus indignadu:
«Ba' e paga sa culpa cummittida.
Connosche, como, cant' has causadu
In gustare sa frutta proibida.
Cun arriscos de vida, fettas fizos,
Già chi ses rutt' in brutales disizos.»

In d' unu largu e lontanu terrinu,
Los collocat, s' immensu Criadore.
Da inie bidiant su giardinu,
Su chi lis causesit prus rancore.
«Mira su nostru felize istallinu,»
Naraint, sempre, cun grande clamore:
«Mira su risplendor' e-i s' accisu
De su nostru perdìdu Paradisu.»

Lassemus de Adamu chi manchesit
Cun Eva causande tantos males,
Su mundu tott' inter' incadenesit
In sas duras cadenas infernales,
Narzemus cale mediu s' usesit
Po abberrer sas portas celestiales,
Sas chi po s' omine fint preparadas
E' po sa culp' insoro, fint serradas.

Apidu s' est, su mundu, in cuntierra,
Tempus de battor miz' e pius annos,
cummittinde in sa fragile terra
A dispettu de Deus, tantos dannos;
E Issu, superende dogni gherra,
Fulminesit rancores piùs mannos.
Battor miza de annos e piùsu
In s' errore su mundu fit cunfusu.

S' immensa sapienzia divina
A favore de s' omine hat pensadu.
Si cun Ev' est 'istada sa ruina
D' haer tottu su mund' incadenadu,
Pro mesu d' una Virgine femìna
Tiat esser su mundu liberadu,
Pensad' hat cun giustu determinu
De s' incarnare su Verbu Divinu.

Attribuesidi sa sabidorìa
Pro sa cal' una mamma cast' e pura,
Sa Immaculada Virgine Maria,
Sa pius innozente criatura,
In sa sagra e sublime gerarchia,
Istella disignada cun premura,
Sa Virgine Maria Immaculada,
Da-e sa trinidade signalada.

Mandesit, a Maria, s' Arcangèlu,
Nobilesa distinta e saludada,
Cumunicand' in Issa Santu zelu
Cun d' una Sacrosant' annunziada:
«Deus est in sas portas de su chelu
Bramande pro momentu s' imbasciada,»
A tale annunziada, cast' e pura,
Li rispondet sa digna Criatura:

«Arcangelu, de donos meda dottu,»
Rispondesit, cun summ' umilidade,
«Deus già ischit ch' hapo fattu votu
De cunservare sa verginidade
E in cuss' attu no hapo connottu
S' est opera de sa divinidade;
Paternidad' eternale, benigna.
Comente, de tant' opera, so digna?»

«Maria: non ti parzas dubbiosa
S' in su dogma, felize, nomenada.
Pro fiza, pius nobil' e dicciosa,
Deus, Babbu Eternu, t' acclamada.
De s' Ispiritu Santu, cast' isposa,
De su Divinu Verbu mamm' amada;
Infattis, cust' annunziu Celeste,
De s' Ispiritu Santu opera este.

Istesit cunzebida, s' imbasciada,
Pro mesu de Maria, protetora,
Ch,' in su matess' istante s' est parada,
Risplendente, pius de s' aurora.
Eppuru, s' est de Deus declarada
Minima, ubbidiente servidora;
In s' attu chi s' annunzi' azzettesit,
«Ecce Ancilla Domini» concluesit.

Appena cunzebidu tale gosu,
Senza pius trattenner un' istante,
Falesit cuddu sole luminosu
Da-e su chelu, a passos de gigante.
Misteriu divinu, vantaggiosu
Deus fattu cun nois, car' amante,
In s' istante falesit cun premuras
A sas intragnas virgines e puras.

Falesit cuddu Gesus suspiradu
Da-e su santu regnu su prus altu,
E cunfidamus chi s' est incarnadu
Zertu sa di' 'e vintichimb' 'e martu,
Pro nos salvare da-e su peccadu
Su preziosu samben' hat ispartu.
Su vintichimb' 'e martu s' incarnesit
Su vintichimb' 'e nadale naschesit.

Maria, subr' a tottu beneditta,
In dogni cosa sa pius perfetta,
Fattesit un' amabile visita
A sa sorrastra sua Elisabetta,
Mirande tale grazia, infinita
Restesid incantad’ e mansueta,
Infatti, li narzesit, cun amores:
«Prega pro nois tottu peccadores»

Appuntu a sos interos meses noe,
Sa pur' immaculada parturesit,.
In mes' a una mula e unu 'oe
Su Messia, purissimu, naschesit.
Cun rejone cumbenit chi lu proe
Pro nois cantos medios usesit,
Nadu cun evidente prova zerta
In d' una grutta miser' iscoberta.

Proite su Gesus, onnipotente,
Padronu 'e sos regnos celestiales,
Naschesit gasi, e miseramente,
In mes' 'e duos nudos animales?
Est chi hat figuradu pro niente
Sos benes de su mundu temporales,
E pro ischire ch' in sa poveresa
Non bi hat ne birgonza ne vilesa.

Essende sola e senza cumpagnia,
Sa pur' Immaculada parturende,
Benzesit una zerta Anastàsia,
Senza manos, cuntritta, pianghende:
«Vergine Sagrosanta, si podìa,
Tia morrer cun tegus aggiudende,»
E tocchendeli sos membros umanos
Li sunt naschidas, de nou, sas manos.

Grande solennidade e allegria
Fattesint sos ispiritos divinos,
Laudende a su naschidu Messia.
Unidos sos celestes Serafinos,
Cun festasa e solenne armonia
Tottu sos gloriosos Cherubinos,
Serafinos celestes e anghelos
Grande festa fattesint in sos chelos.

S' infernale isperanzia perdìda,
S' inferru fìt bastant' infuriadu;
Pro chi sa libertade fit naschìda
De s' omine da iss' incatenadu,
Cumbattinde s'ispad' incrudelida
S' ispiritu malign' hat superadu.
Nadu su cumpassivu Salvadore:
Mortu su diabolicu furore.

Sos pastores, de zertu cust' est tale,
Visitesint s’ amabile bambinu;
Sa lughe de s' istell' orientale
Lis mustresit, sa notte, su camminu,
Dend' a bider a tottu su signale
Chi fìt naschidu su Verbu Divinu.
Sos pastores l' hant fattu grand' onore
Cun presentes de pagh' e de amore.

Pustis, lu visitesint sos tres rese;
Gasparre, Baldassarre e Melchioro
Cun nobiles presentes tottas trese
L' han' offertu incensu, mirra e oro.
Umiles, dimandesint, a sos pese,
A bider cando flt sa Pasca insoro,
E rispondesit, cun grande allegria:
«A sas treighi dies de sa mia.»

Giust' a sas tres nottes chi naschesit,
Su Verbu mansuet' e benedittu
Avvisada Maria s' incontresit
Pro mesu 'e un' anghel' infinitu,
Narzendeli chi Deus ordinesit
Chi partidos esserant a s' Egitu,
Pro chi senza delitt' in cussu mentres
Distruiat, su Re, sos innozentes.

Maria, in su mamentu coidosa,
Lestramente si desit a sos pese.
In d' una nott' e buiu tempestosa
In d' unu rigoros' e frittu mese,
Unida cun Giuseppe cast' isposa
E-i su Santu fizu chi fint trese,
In d' unu mese fritttu e de traschia
Peri sos montese senza cumpagnia.

Po prus insupportabile patire,
Ube bramesint cunfortaziones,
In chirca de los cherrer persighire
Lis bessit duos barbaros ladrones:
«Ite nd' hazis, a nois, de 'occhire?
Semus solos tres miseros anzones.»
Eppuru, unu ladrone s' apponesit
E finz' a domo sua los portesit.

Custu ladru teniat sa muzere
Ispozada de vista transitoria,
E ponzendeli a Gesus in podere
S'had' abbizadu sa vista notoria:
«Pro cantu chi de grazias ses mere,
Tue, sempre nos hapas in memoria;
Solu ti prego calch' atera 'orta
In sas affliziones mi cunforta.»

A pustis de un' ora de reposu
De nou sunt torradoso a sa ghia,
Cuddu ladru efficac' e lastimosu
Lis hai fattu, unu trettu, cumpagnia.
Da' su logu pius perigulosu
Lis hat dadu sa giust' e salva via.
Maria l' hat promittid' e Gesusu
De li cunzeder grazias de prusu.

Non poto numerare dogni pena.
Sos trabaglios de Cristos sun' mannos.
In d' una grutta misera e terrena
Hat passadu su tempus de trint' annos,
S' haiat bustu, non teniat chena.
Sempre cun afflittesas e affannos.
Trint' annos est 'istadu zertamente
A babbu e mamma sua ubbidiente.

De pustis, est bessid' a preigare
Pro tottu s' ostinada Palestina.
Cun fervore, cherfendelis mustrare
S' important' evangelica dottrina.
Dand' a sos ignorantes esemplare
Faghindelis conoscher sa ruina;
Cun Divina e Celeste sapienzia
Preigande perdon' e penetenzia.

Ite pius podiada operare
Pro nois su benignu Nazarenu?
Hat camminadu po terr' e po mare
Pro cunvertire s' omine terrenu.
No hat zedidu mai de andare
A sole, abba, nie e a serenu,
Cun fadigas insumma camminande
Est 'istadu tre annos preigande.

Bidinde chi già fit med' avvanta
Su tempus chi pro viver fìt offertu,
Fin' a su tempus de dies baranta
Istesi digiunand' in su desertu.
Ogni grave dolor’ e pena tanta
Po nois hat sunfridu, cust' est zertu.
In su desertu penas hat pattidu
De sos peccados nostros risentidu.

Sende sa penetenzi' accabada,
Su santu verbu nadu in Betlemme,
Deviat fagher sa solenn' intrada
In sas piattas de Gerusalemme:
Cunsidera sa culpa causada,
Miseru peccadore, tim' e treme;
Gerusalemme cun onor' e fama
L' accumpagnesit cun oli' e prama.

De su rispettu e venerazione,
Gesu Cristu, nd' hat hapidu allegria.
Dad' hat sa santa benedizione
A sas pramasa e rampos de olia.
E las cumpartid' in cumunione
Inter sos prinzipales e cumpagnia,
Pustis in tiranni' hana mudadu
Cantu corteggiu l'haiant mustradu.

Passiu de s' Unigenita de Deu
Descrittu cun dolente afflizione,
Chi' segundu s' evangelista Matteu
Costituesit su primu sermone,
Essend' in domo de unu fariseu
Nadu de nomen lebrosu Simone,
Ube ispirazione dimandesit
Ube sa Maddalena perdonesit.

Benint sos prinzipales a cungressu
Contr' a sa santa, divin' innossenzia,
Pensande falsament' a su processu
De li fagher sa barbara sentenzia,
E gasi sunt bennidos a s' eccessu
De l'imputare manna prepotenzia,
Cun sentenzia falsa e ira forte
L' han' acclamadu dignu de sa morte.

Sa die, annunziesit a Maria,
Connotta sa giudaica ira mala;
«Adiosu a nos bider, Mamma mia,
Cand' hap' esser cun sa rughe a pala;
Già chi mi tenent tanta tirannìa
Tottu sos falsos votos de sa sala;
Cando sa rugh' a pal' hap' a portare,
Beni, Mamm' affligid' a m' incontrare».

«Custu tristu cunfortu, ispettaia»,
Rispondesit sa Mamma lacrimosa:
«Fizu s’ amparu meu e-i sa ghia
E comente mi lassas, lastimosa?
Ub' este cudda cara de allegria
Chi fit cunfortu' a sa zent' affannosa?
Lastimosa già bido bona die
Mortu tue, mi lassasa, e cun chie?»

«Mamma, devo sighire sos prezzettos,»
Li rispondesidi su fizu de Deu:
«Benzesi a venerare sos derettos
De su Santu Eternu Babbu meu.
Po sos mundanos barbaros diffettos
Deo de morte sò 'istadu reu
Babbu meu a sa terra m' hat mandadu
Pro morrer e distruer su peccadu.»

Si separesint cun grande dolore
Lassand' a sa mamma in tanta pena,
E cun summos signales de amore
Prinzipiesint sa santa ultima chena,
Cun Giudas ostinad' e traitore
Ch' in su coro giughiat sa cranghena.
In cuss' ultima chena chi hant fattu
Hant madigad' in tott' unu piattu.

«Unu de bois ateros si dannat,»
Lis faeddat, Gesus, angustiadu:
«Ma su chi mi traighet e ingannat
Menzus in terra no ch' esserat nadu.
Cust' est su sentimentu chi m' affannat,
Chi mi traighet su prus Istimadu,»
E Giudas, ostinadu, ch' iscultesit:
«Non sò deo, Magistru, li narzesit.

Pedru l' hat promittid' e impignadu
Una giusta e sinzera cumpagnia,
Nende chi tiat esser cunfidadu
Cun Gesus finas a s' ultim' agonia:
«Magistru finz' a t' ider ispiradu
Non ti abbandonat sa mirada mia;
Dendedi cumpagni' e assistenzia,
Finz' a morrer, m' has’aer in presenzia.»

Cherfesi, Gesu Cristu, faeddare:
«Pedru: non ti resessit cussu votu.
Tres boltas, falsamente has a giurare
Nande chi no m' has bidu ne connottu.
E pustis chi su puddu had' a cantare
Sas veridades mias proas tottu.
Cussu votu ch' as fattu de costanzia
Non tenet fortilesa, ne sustanzia.»

In s' attu, su lavabu cuminzesit
Cun d' un amore docil' e benignu.
Prima' e tott' a Pedru si portesit
Apostulu distint' in su carignu;
E issu, lagrimande, li narzesit:
«Magistru, a tale meritu sò dignu?»
Cun carignu e amore liberale
Lis cumpartesit s' anzone Pascale,

Pustis rezzida sa cuminione
Da-e manos de Cristos amorosu,
Sos Apostolos in pagh' e unione
Ponzesit in retir' e in reposu.
Giuda, cun d' unu coro de leone,
Bessesit occultad' e furiosu,
Narzend' a unu barbaru ministru:
«Si mi pagas, t' intrego su Magistru.»

Cussu vile ministru dimandesit
A bider canta summa nde cheriat;
E-i s' Iscariote rispondesit
Chi leaiat su chi li daiat;
E po trinta dinaris chi li desit
S' hat bendid' unu Babbu chi teniat,
Promittinde, s' indign' Iscariote,
Dareli Cristos, sa matessi notte.

Gesu Cristu l' hat bid' e l’ hat intesu
Cando s' Iscariote s' est tuccadu,
E tand' a sos Apostolos narzesi:
«A m' intregare, Giudas est andadu,»
Duncas tres testimonzos si portesit
A s' ortu de Getsèmani giamadu,
Pro chi miradu haerent s' agonia
Pedru, Giuanne, Giagu, in compagnia.

In s' ortu de tristura fattu reu
Supplichesit, cun grand' afflizione:
«Possibile ted' essere Babbu meu
De mi transire custa passione?
Bois, che soberanu e altu Deu,
Tenid' 'e fizu 'ostru cumpassione,»
Cun grand' afflizion' angustiadu.
Tres boltas, su Babbu, hat supplicadu.

Ecco chi da-e s' altu pianeta
Calat un' anghel' a lu cunfortare:
«Sa Divina giustizia inchieta
Cumandat custu caligh' a tragare,»
E issu cun voluntade mansueta
Umilmente l'hat cherfid' azzettare,
Pro cantu chi mancare non potesit:
«Fiat, voluntas tua» rispondesit.

«Osserva sa crudele morte mia»
Narzesit s' Unigenitu Divinu,
E benzesit prostradu in agonìa
Chi sueresit sambene a trainu,
Non trapassesidi sos pannos ebbia
Ma bagnesit in parte su terrinu,
Accant' a ube Eva fiat rutta
In peccadu papande cudda frutta.

Pustis de s' agonia camminesit
In s' ortu cun dolent' afflizione,
E-i sos tres Apostolos bidesit
Dormidos senza dar' attenzione:
«Vigilad' e pregade», lis narzesit,
«Chi non ruedas in tentazione.»
A sas tres boltas chi s' est lamentadu
A Pedru su castig' hat minettadu.

«Apostolos, si gasi bos dormides,
Mirade ch' est ingannu manifestu.
Dn' ora vigilare non podides
Po Magistru, chi morrer devet prestu?
Est Giudas ostinadu, l' ischides,
Chi benit pro mi ponner in arrestu,
In fingidu pretestu m' hat a dare
Unu carignu, e d' est pro m' arrestare.

Ecco chi benint sos isquadrones
Cun Giudas traitor' e ostinadu,
De ispadas, de lanzas e bastones
S’esercitu crudele fit armadu.
Gesus mirande tale funzione:
«E a chie chircades?» lis hat nadu.
E s' intediant tottu rispondende
Chi a su Nazarenu fint chirchende.

«Deo sò su giamadu Nazarenu»
Cristos lis rispondesit cun affettu,
Penzesit Giudas de ira pienu
E lu basesit cun fintu rispettu:
«ite mi cheres, amigu terrenu?»
Gesusu li narzesit, mansuetttu.
Tando, tottu s' esercitu ostinadu,
Si ruesit in terra, dismaiadu.

«Giudas, prit' has perdidu su Chelu?»
Li faeddat Gesus angustiadu:
«Chi tenias cun megus falsu zelu
In tempus mi l' haeres declaradu.»
E si li 'ettat-un' oscuru velu
Chi dimoniu in forma l' hat paradu,
E curret ostinadu a tottu fua
Giudas a s' impiccar' a manu sua.

S' esercitu ch' in terra fiat ruttu,
Gesus, cun d' una rughe, ravvivesit;
E benit unu Marcu de assolutu
Chi cun ira sas manos li 'ettesit.
Ma Pedru cun s’ ispada l' hat iscuttu
E s' origgia destra li seghesit.
Però sa bonidade soberana
Li torresit s' origgia salv' e sana.

«Pedru, torra s' ispad' a cunservare.
Cunsidera sos mios santos zelos,
Si deo mi cherzera difensare
Elevande sos ojos a sos Chelos,
Podì' a Babbu meu, dimandare
Doighi legiones de anghelos,
Ma gasi vendichendedi, non cheres
Chi deo siga 'e babbu sos doveres.»

S' esercitu, con odìu e cun ira,
A bonu Gesus hat postu manu,
Senza nde tenner timore ne mira
Chi fit fizu de Deus Soberanu,
Lu passant conc' a terra, tira, tira,
In cuddu Santu riu de Giordanu,
Su Soberanu, cun offesas mannas,
Lu giutesint prim' a domo 'e Annas.

Annas, mostru feroce, incrudelidu,
A su bonu Gesus hat dimandadu,
Cale legge haiat obbedidu,
Cale dottrin' haiat insignadu
E Issu rispondesti, opprimidu:
«Domand' a chie tott' hap' esempladu.»
L' enzesit una man' infuriada.
E li desi un' orrend' iscavanada.

Gesus li rispondesit affannadu
Da unu colpu tantu prepotente:
«Si cun mala maner' hapo trattadu
Destimonza mi siat custa zente,
Ma si no hapo male faeddadu
E proite m' iscudes innozente?»
Ma cuddu, prepotente, Annas ingratu,
Lu fattesit remiter' a Pilatu.

Provistos de bastones e de armas
Lu lesint, sos soldados, prontamente,
Cun boghes e cun beffes e isclamas
L' hant portad' a Pilatu, presidente,
Dendeli de perversu tantas famas
A un' anzone cast' e innocente.
Cando su presidente lu idesit.
Lestramente, a Erode lu mandesit.

Erode cun d' un' odiu fatale
L'iscongiurant cun grand' orrorizzu:
«In nomen de su Deus immortale
Declarami si tue li ses fizu,
E si nò su processu criminale
Ti faghet su Giudaicu consizu.
E si ses fizu de su Deus vivu
Nde deves dare giustu su motivu.»

Gesusu li rispondesit de gasìe
Cun d' unu mansuetu faeddare:
«So su fìzu de Deus, cre' a mie.
Sa veridade non potto negare.
Cuddu ch' in sa tremenda oscura die
Subra de zertos unos det falare,
Tando si det tremer 'ogni montagna
De sa fiera podestade magna.»

Erode indignad' e malaittu,
Pius non lu cherfesid' iscultare,
Anzis l' hat imputadu pro delittu
Cuddu giust' e benignu faeddare.
Su mortale processu l' hat iscrittu
Da-e tottus fattendelu beffare:
«De ti salvare meritu no nde has,
Bae chi ti giudichet Caifàs.»

Càifas pro birgonza e po affrontu
Lu giamesit simple a boghe franca,
E Gesu Cristu no nd' hat fattu contu
De cussu mostru de sa manu manca;
E gasi, cunfirmendelu pro tottu,
L' hant bestidu sa tunica bianca,
E cun boghes e fruscios in fattu
L' hant torradu a rimeter a Pilatu.

S' esercitu, de odiu pienu,
In domo de Pilat’ hat esclamadu:
«Si no cundennas custu Nazarenu
Cesare ti proibit de s' istadu;
Già 'ides ch' est sacrilegu terrenu
Da-e sos tribunales reprovadu.»
Pilatu, infuriadu, si partesit
E a lu flagellare manu desit.

Appena sa cundenna hant logradu
A sa culunna, Cristos hana presu;
E l' iscudent cun colp' infuriadu
Finzas chi l'hana 'idu fritt' e resu.
De cantu fortamente l' hant colpadu
Si numerosint sos ossos da' tesu,
Offes' in sa persone tott' intera
Chi bolesint sas pulpas in s' aera.

Da-e niunu hat hapidu cunfortu
In cussa disciplina furiosa,
Appena sos libanos hat isortu,
Una barbara manu dolentosa,
Si ruesit in terra gasi mortu
In mesu sa pischina sambenosa.
Pustis de sas penosas disciplinas
L' hant postu sa corona de ispinas.

A pius de sa pen' e de s' affanna,
Chi li desint sas frizzas de sa testa,
Giompesint a li ponner una canna
In sa sagra Divina manu dresta,
Pro vinditt' e beffe sa pius manna
E nde fagher sa turba giogu e festa.
Cun pretestu fingid' e disonore
L' hant post' insigna de imperadore.

Sos chi l'hant flagellad' e opprimidu
No nde funt ancora soddisfattos.
Cun sa bianca tunica bestidu
L' hant torrad' a rimiter a Pilatos,
Sende a una piaga reduidu
Issos fint de coro pius ingratos.
Pilatu, dispiaghidu in su tottu,
Non l' hat, pro esser omine, connottu,

Pilatu cun premura tottu vana
Alziare a su pianu lu fattesit
E mustrandelu da-e sa fentana:
«Ecce Homo» a su populu narzesit,
«Ite ti paret venditta tirana
Ch' a tantu furore ti giompesit?
E via, cun cust' odiu l' accabbas,
Salva Gesus e chi morzat Barabbas.»

Rispondet s' infeliz' isquadrone
De ira e de ingiura pienu:
«Barabba tenzat liberazione
E morzat s' azzottadu Nazarenu,»
Simizand' a Gesùs unu ladrone
Assassinu, sacrilegu terrenu,
Pienu de ingiurias Pilatu
De morte sa sentenzia l' hat fattu.

Tottus de ignominia contraria
Nde lesini s' amabile Gesusu;
De vinti pes interos de longaria
Sa grave rughe l' hana postu susu,
E deghe nde tiraiat de largaria
Pesu chi l' aggravesit de piusu.
Sende Gesùs in tales agonias
L’ incontrant sas dolentes tres Marias.

«Prite t' incontras, fiz' agonizante? »
Sa Mamma li domandat de gasìe:
«De cussa rughe barbar' e pesante
Dande sa purzione puru a mie,
De tottu su serviziu costante
Custa paga su mundu hat dad' a tie,
Dall' a mie sa rughe, caru Gesu,
Ch' a tie non meriat tantu pesu.»

«Sos anzenos peccados e ingannos
Gasi barbaramente t' hant iscuttu,
De sos tribaglios tuos e affannos
Oe nd' has acchistadu custu fruttu,
Ca ses 'istadu po trintatres annos
Dendelis sempre grazia e tributu,
E oe, rutt' in terra e opprimidu,
Tres boltas cun sa rughe t' hapo 'idu.»

«Fizu meu, sa lugh' e-i s' accisu
Fisti de sos ispiritos divinos.
Isprigu de su santu paradisu.
Monarca de sos Santos Cherubinos.
Oe ti giughent a beff’ e a risu
In tottu sas piattas e camminos.
Ube sunt sos Divinos risplendores
Chi superaint tottu sos fiores?»

Gasi si lamentesit nend' a tottu
Su popul' infidel' e regn' ingratu:
«It’ offesa da' me hazis connotu
E fizu meu ite bos hat fattu?
Proit' a lu 'occhir' hant dadu votu
Erode cun Caifas e Pilatu?
Oh! ingratu giudaicu consizu
Chi 'occhis innozentes, mamm' e fizu!»

A su lu bider ruer frequente
S' opponzesit s' esercitu Giudeu,
L' hant dadu pro sa rugh' un' assistente
Lumenadu Simone Zireneu,
Su cale si mustresit negligente
Nande chi fit pro issu modu feu,
Su zireneu non l' hat aggiudadu
Finzas chi l' hant, pro forza, obbligadu.

A Golgot' arrivadu tristu e resu
Logu de dever fagher su Calvariu,
Subra sa grande rughe l' hat istesu
S' esercitu cun odiu contrariu,
E cun libanos sas manos l' hant presu
E l' hant tiradu po flagellu variu,
Contrariu turmentu infuriadu
Chi sos membros de pare l' hat bogadu.

Ecco chi l' hant in vista presentadu
Sos enormes crudeles giaos trese,
E senza piedad' hant incravadu
Sas sagras manos e divinos pese.
Peccadore detesta su peccadu
S'in custu bi riflettis e bi crese.
A sos pes fìt sa Mama dolorosa
Mirande tale vista orrorosa.

Sa rughe istesidi elevada
Da-e sos poderosos de sa gherra,
E furiosa che l' hant imbolada
Cun Gesus chi rues' a bucc' a terra,
A sa povera Mamm' addolorada
Dividesit su coro perra perra,
Gesus ch' a bucc' a terra che ruesit
Tres segretas piagas si fattesit.

In sos affannos e affliziones
Maria non hat hapidu cumpagna.
In mes' a duos barbaros ladrones
L' han' arburadu facci' a sa campagna,
Erezes prus de battor miliones
Fint tottu vigilande sa muntagna.
Cumpagna de Maria, in tale pena,
Veronica bi fit e Maddalena.

Sende s' agonizzante Nazarenu
Bramesit calchi cosa de dolzura,
Unu soldadu de ira pienu
Li ponzesit in laras s' amalgura,
Cumposta de aghedu cun velenu,
Pro vinditt’ e pro pena pius dura,
Su velenu sas laras l' amalghesit
Chi mancu respirare lu lassesit.

Seriamente, elevesit sa vista
Dend' a sa Mamma s' ultimu consizu:
«T' incumand' a Giuann' Evangelista
Pro tou liberal' e caru fizu.»
Ma issa, criadura sa prus trista,
De vida non teniat assimizu;
«Tue che fizu caru Maria ama
Pro chi l' hat a protegger cale mama.

Innantis de lu ider ispirare
Lu faeddesit su bonu ladrone:
«Ammentadi Gesus de mi salvare
Pro cudda bisonzos' ocasione,
Cando tu' affannad' in camminare
In s' Egitu ti des' attenzione.»
Li rispondesit cun boghe notoria;
«Odie mecum eris in sa Gloria.»

Manchendel' in su tottu su coraggiu
A sa barbara morte rassignadu,
Esclamat in Ebraicu limbaggiu:
«Babbu, proite m' has abbandonadu?
Dogni flagellu meu, dogn' oltraggiu,
Lis siat, da-e bois, perdonadu.»
E raccumandat, ancora, a Maria:
«Perdona custa morte, o Mamma mia.»

In s' agonia su Verbu Celeste
Cun s' alenu confusu e represu,
Hat esclamadu: «Consumatus este».
A sa barbara morte s' est arresu.
E in s' istante ch' inchinadu s' este
Dogni raju de lughe s' est suspesu.
Cando Gesus amabil' ispiresit
S' Ispiritu, a su Babbu, incumandesit.

Isco chi pro vinditta s' accostesit
Unu crudele Longinu soldadu,
E cun d' una lanzada lu punghesit
A su 'eretu divinu costadu.
Su samben' e-i s' abba chi nd' essesit
Su perdidu lugore l' hat torradu,
Da ue s' est formad' in su mamentu
S' Eucaristicu Santu Sacramentu.

Sa luna cun carater oscuradu
Deponesit sa lugh' in abbandonu,
E-i su sole si fit eclissadu
Chi piedade pediat e perdonu.
Finzas su babb' eternu fit luttadu
Cun oscuras cortinas in su tronu,
E-i sa terra cun sonu bastante
Terremotu fattesit fulminante.

S' orrendu sacrifiziu a Maria
Pena prus de penas l' hat aggiuntu.
A nd' abbassare su fizu defuntu.
Benit Giuseppe de Arimatia
Pregaiat calchi santa cumpagnia
A li dare sullevu, in cussu puntu;
«Barones, su defuntu fizu meu
Mi nd' abbassade; già bos pagat Deu.»

Dimandan' a Pilatu sa lessenzia,
Cuddos duos amabiles ministros.
Cun venerazion' e reverenzia
Nd' han' abbassadu su corpus de Cristos,
Ponzendelu 'e Mari' a sa presenzia,
Cun cuddos membros serios e tristos.
Appena chi a Cristos hat miradu
A sa mamma, s' alenu, l' est mancadu.

«Tue ses cuddu bellu fizu meu
Chi fìsti sole su prus giocundu!
Sa faccia tua daiat recreu
A dogn' agonizante moribundu!
E oe ti hant paradu gasi feu
Sas malas aziones de su mundu.
Già fisti singular' in s' ermosura
Ma ce no nd' has mancu sa figura!»

«Proite custa testa sapiente
Coronada de barbaras ispinas;
Cudda chi a la 'ider solamente
Tremiant sas milizias divinas,
Venerada continu santamente
Da-e tottu sas boghes Cherubinas,
Cudda ch' in d' unu «Fiat» e mamentu
Fattesi chelu, terr' e firmamentu.»

«Proite custa 'ucca, fizu meu,
Amalgad' e de sambene piena?
Cudda chi perdonesidi a Zacheu,
A Pedru e Maria Maddalena;
Ch' isolvesit su mundu ingrat' e feu
Da-e sa diabolica cadena,
E in custa present' ocasione
Desit sa glori' a su bonu ladrone.»

«Proite trapassadas custas manos?
Fizu de su supremu e altu re,
Sas chi pro favorire sos mundanos
Designesini un' arca pro Noè,
Cuddas chi sos prezzettos soberanos
Cunsignesini in manos de Mosè,
Cuddas, chi a la narrer tott' in d' una,
Formesint pianetas, sol’ e luna!»

«Proite su costazu singulare
Gasie crudelmente t' hant feridu?
Portu chi senza dud' had' allogiare
A dogni peccadore cunvertidu,
Est funtana chi sempr' hat agatare
Abb' a si saziare 'ogni sididu.
Sa crudele ferida de sa lanza
Had' a burrar’ in terr' 'ogni mancanza».

«Proite custos pese gai feridos
Da-e s' ingratitudine inumana?
Istraccos, totalmente, si sunt bidos
Pro cunvertire sa Samaritana.
A medas patimentos reduidos
Caminand' in sa via soberana.
Sunfrinde, cun amor' 'ogni dolenzia;
Preigande perdonu e penitenzia.»

«Beni cun megus. Beni, caru fizu,
A t' interrar' in sa tumba de s' ortu.
De Nazaret fiore e castu lizu,
De sos disisperados accunnortu.
Sos coros ch' hant dolenzi' e fastizu
Chie los sanat sende tue mortu?
Cunfort' e vida mia, beni cun megus,
A sepultare su coro, cun tegus»

S' amabile Gesus lu sepultesit
Cun grande reverenzi' e onore.
In sepoltura noa si cherfesit
Chi non b' haeret ateru fetore.
Custu est un' esemplu chi lassesit
A dogn' unu terrenu peccadore,
Chi fetore non bit hapat ne peccadu
Cando rezimos su cibu sagradu.

Pro finis: cun sublim' e alta gloria,
Deus, fattu cun nois car' amante,
Torresit a sa vida infinitoria
Su manzanu de Pasca, triunfante,
Cun s' istendart' 'e nobile vittoria
Subra de chel' e terra, dominante.
E mediante sa sua efficazia,
Su peccadu torresit a sa grazia.

 

Statistiche sito,contatore visite, counter web invisibile
WOP!WEB Servizi per siti web. Contatori, statistiche, forum, sondaggi... GRATIS!