Sos zappadores de Zizzu Farre
di Costantino Longu

Una die mandesit tiu Zizzu,
in finitia fit de su eranu,
a sa inza pro la torrare manu,
su teraccu, pastores e zuarzos;
battor orzattos e chimbe chivarzos
postos bi che lis at in su pannizzu.

Los avvertesit: “Tenid’ oriolu,
zappade bene, già bos apo postu
una perr’ ‘e pischedd’ ‘e casu tostu,
una sesta de lardu contomosu
e poi, ca sò troppu generosu,
b’ at una zucca prena ‘e pirizzolu.”

Naraian chi tiu Zizzu Farre
fit tando de sa idda su prus riccu,
però teniat sempre su pinniccu:
pro sos poberos de sa domo sua
nachi fit peus de un’ ambisua
suzzandeche su samben dae sa carre.

De s’ abbreschid’ a su primmu lugore
fin già zappande in sa primma pintana,
cun volontade attaccadu ana
ca su padronu cheriat gasie,
e fini totu, a su mesudie,
impastados de pruer’ e suore.

“Sò istraccu, non pot’ istare reu-
nesit unu, su pius ansianu-
semus che maccos totu su manzanu,
a nos ingalenamos un’ iscutta?”
E cando sunu de s’ arbure sutta
los brullat sas lusingas de Morfeu.

Tiu Zizzu chi sempre fit attentu
ispiandelos dae su braccone,
appenas bida cussa funsione
inseddadu si l’ ada su caddittu
e ispronande a sa inza ‘e “Littu”
ch’ est pigadu comente unu entu.

A intro ch’ est bintradu cua-cua,
non los at a-i cuddos ischidados;
leat sos zappos chi fin’ arrumbados
a fora ch’ essit cun passos lezeris,
che los attaccad’ a sos trinzilleris
falados che los at a domo sua.

Cuddos, fatta sa dulche ingalenada,
in presse s’ adderettan’ e si ustana;
non bidinde sos zappos si nd’ assustana
turbados si domandan pari-pari:
“E chie at a esser s’ isterzari
chi furados sos zappos che los ada?”

Custu est unu contu pagu onu,
forsis chi l’ appan fattu in brulla crène;
chircan totue, abbaidan bene
donzi matta de ruo e martigusa,
esclamande seccados: “Cal’ iscusa
li podimos bogare a su padronu?

Non b’ at ite mantenner in cuerru;
namos chi est bistadu unu dispettu,
zente chi giuttu nos at a s’ orettu
chi sos zappos an fattu andare male,
ca sun bintrados dae su peale
cando nois che fimis in su serru.”

Appen’ ustadu a bidda che tuccana,
ite faghian chena farramentas?
E faghene a su mere sas lamentas
in su modu chi fit istabilidu,
donz’ unu fit incurpadu e pentidu
comente reos miseros s’ accuccana.

“Mirade ite cumbinassione-
tiu Zizzu lis narzesidi cun ira-
cando sutta de s’ arbur’ ‘e sa pira
bois drommidos che fizis che mortos
deo sos zappos los apo regortos
e sunu de s’ istalla in su cuzone.

Pro cuss’ errore ch’ azis fattu, como
cun calma mi la leo e cun passenzia,
usand’ a bois perdonu e clemenzia
cun prus rigore non cherzo prozedere,
ma però si bos torrat a suzzedere
totu cantos partides dae domo.”

“Su mere, nos perdonet cust’ errore;
li prommittimos dae como in susu
de non fagher mancansias piusu
a donz’ ordine sou ubbidientes.”
Si sun imbenugiados penitentes
che a dananti de su cunfessore.

“Non b’ at pro bois iscusa peruna,
custu de bos pasare est mala idea:
devides tribagliare a die intrea
siat in binza o siat in cussorza,
dae s’ abbreschid’ a s’ iscurigadorza
si b’ at bisonzu finas a sa luna.”

De gai fidi s’ usanzi’ antiga:
tribagliare comente ischiavos;
devian’ esser umiles e bravos
senz’ aer ricumpensa né salariu.
Da’ su padronu autoritariu
pro donzi farta collian sa briga.

Bolotana, Maggiu 1977