Su velu de Calpurnia
de Gerolamo Araolla

1.
Cun furia quantu potint, a Gavinu,
Intesu su mandattu, sa Isbirraglia
Leant, e pius lu appretat su Bocinu.
Qui non chiau duru istrittu da tenaglia:
Su visu pius polidu d'oro finu,
Da sa turba infidele aspra canaglia
Est delleggiadu como, su qui prima,
D'issos miradu fuit cun tanta istima.

2.
Et versu de Balai sa rocca altina,
Sa scelerada isquadra, et compagnia
D’Isbirros, et Porteris, sa Divina
Persone portant, cun grande alegria:
Una femina Santa, qui vighina
Fuit de Gavinu, l’incontrait in via;
Santa, et devota in vista, et cun effettu,
Et fuit bona Christiana in su secretu.

3.
Et pro sa conoscansa, et amistade
Qu'inter issos teniant in biguinadu,
S’intenerisit totta de piedade,
In viderlu cun funes atrozadu;
E cun ardente zelu, et caridade
Dimandar assa gente: In hu'est portadu,
Itte causa, o delittu hat cometidu,
Essende da su Re tantu querfidu?

4.
Pro risposta li narant: Assa morte
Portamus custu inrespetadu, e tristu;
Cemente e traitore d'essa Corte
E servu qui s'est fatu a Jesu Christu.
In lachrimas prorumpit tantu forte,
Qui mai canale d'abba non fu vistu
Falare cun pius furia, e faguer rios;
Quantu falant da cussos oyos pios.

5.
Et cun piantu corale s’hat iscioltu
Da sa testa, unu velu russu, asprinu,
Et piegadu qui l'hat, e in se regoltu,
Lu donat ass'amadu sou viguinu;
E li narat, Sos oyos, et su voltu,
Quando s'ultima pena su Bocinu
T'hat como dare, imbendadi cun custu,
Qui moris pr’esser Santu, e pr'esser Giustu.

6.
Mi dolgio, qui non poro ateramente
Camparedi sa vida, figiu amadu,
Da custa dispietada e cruda gente,
Qu'in viderti sas venas m'has siccadu.
Gavinu acceptat s’humile presente,
E leat su velu involtu et assettadu;
Riet sa frotta iniqua dessu gestu:
Veni, li narat, cras, e lea s’imprestu. […]
…..

7.
Visibilmente fu vistu Gavinu,
Da pustis ispiradu caminare;
Calphurniu l’incontresit in caminu,
Qui non podiat sa rutta soma alzare;
Essende solu, e fìaccu su ronzinu,
Gavinu lu ayudait a barriare;
Et nait: Te', custu velu imboligadu,
Qu'heris mugere tua mi l'hat prestadu.

8.
Paganu fuit Calphurniu, et fuit maridu
De cudda bona femina, qui tantas
Lachrimas, da sos oyos li hant corridu,
Nasquidas da su coro, e intragnas Santas;
Subitu sa mugere qui l'hat vidu
Venner a domo, novamente o quantas
Nde li falat a copias abundosas.
Considerende sas passadas cosas.

9.
Sa mugere agatende in dolu, e piantu,
Restat Calphurniu un'homine transidu;
Essend'eo foras qui ti affligis tantu;
Itte mortale casu hat succedidu?
A Gavinu Sevelli, a cuddu Santu,
Respondit issa, o caru meu maridu,
Vighinu nostru da te tantu amadu,
Eris l'hana in Balay decapitadu.

10.
S'haveres vistu, cun itte rigore
De funes, et de ferru astrittu, e cintu
Stetit portadu, a milli, su colore,
De pura teneresa tornait tintu:
Da su pius vile, e bassu servidore
Tiradu fuit, et da s'ateru spintu;
Qui a pietade hit com'haver certamente
Mossidos una Tigre, unu Serpente.

11.
Tale morte crudele, et inhumana
Mai non fui vista; e narant, qui l'hant mortu
Pro qu'in sa Fide Santa Christiana
Cretisit, et duos presos hat esorto.
Sos oyos li faguiant quale funtana,
Narende custu priva d'aconortu;
Calphurniu qui su die haviat tratadu
Cun Gavino, restait tottu ispantadu.

12.
O su qui visi est Sonniu, e eo so maccu,
O sonnias tue, o l'has immaginadu;
Pro qui Gavinu, et soma, et caddu fiaccu
Alzarelos da terra m’hat ayuadu;
Qui solu non podia, qui fuit istraccu
Dessu largu caminu ispoderadu;
E assa partida, peri cuddu Quelu,
Mi dait imboligadu custu velu.

13.
Et qu'infenitas gracias refferidu
T'havere dessu donu deliciosu;
E nadu custu, da me s'est partidu.
Contentu, allegru, e con coro gioyosu,
Li dat su velu a custa su maridu.
L'isparghit, e l'agatat sambinosu,
In viderlu restait verifìcada
De Calpriurniu, s'historia recitada.

14.
Cretisit sa mugere firmamente
Da cudda, esser torradu in custa vida,
Et qui viviat miraculosamente
S'alma statura in pezzos dividida,
Cominzat posca pius minudamente
A referre sa cosa qu’est seguida;
De tale sorte nait, e referisit,
Qui su maridu Moro convertisit.

15.
In su Santu lavacru Baptismale
Lu baptizait, pr'esserli cancelladu
Cuddu antigu peccadu originale,
Qui sos Padres Antigos qu'hant lassadu;
Torrat devotu, e tantu ispirituale.
Qu'est da multos pro Santu reputadu:
O dizzosu Calphurniu, e compagnia,
Qu'in sa Celeste caminades via.