Sa bigotta
de Giuanne Soggiu

In mes'a tantas nobliles signoras
in bidda ch'hamus una Signorica,
cunsideràda sa pius santica
tra Damas Circulinas e Priòras:
s'est post'a cabu 'e sas beneffatoras
ma totu contra las hat pro ripicca;
ch'at sa limba che foscigh'e trapera
truncat e sestat de ogni manèra...

Est religiosa e bona cristiana
e bi tenet a narrer ch'est devota:
si calicunu li narat ch'est bigotta
s'alzat che piberedda soliana.
Appen'intendet toccos de campana
s'incaminat a cheja trotta-trotta,
et est cunvinta chi si mancat issa
nemmancu su Rettore narat missa.

Si fingit calma e de bonu carattere
cando sa parte l'est cumbeniente,
pro poder fagher bidere a sa zente
ch'issa s'impignat pro su ben'e atere:
a vista paret fazile a cumbattere
mentres est conchi-torta e prepotente;
cun su risittu dozile e gentile
maseda che mazzone intro s'annìle...

Intrend'in cheja faghet sette sinnos
finzas chimbe e ses bortas fatt'e pare;
s'arrodat bene e intonat a cantare
salmos profanos e istonados innos,
s'adatat bene a istitare pizinnos
de mamas chi non cheren allatare,
ca bastat su la 'idere a figura
chi terrorizzat mannu e criadura...

Est un'incantu a la 'ider preghende
sol'un iscuta, prim'essere istracca,
cun sas barras chi l'andan che matracca
chi paret craba 'ezza remurzende...
Istat totu sos santos invochende
ch'hapat bene issa e male sos de affaca;
e sighit gai ogni pregadorìa
chi creben totu e campet issa ebbìa.

A Sant'Antoni hat pedidu sa grascia
de li distruer sos c'hat in carrela:
chi unidos a s'issoro parentela
potan ruere umpare a una fascia...
sun avanzu 'e sa ruzza istirpe bascia
non balen cantu s'ozu 'e sa candela!
Sian mannos, minores, cantos sunu
ch'in pè da-e hoe no nde rest unu!

Si b'hat calchi batijmu o affìdu,
o s'ischit chi b'hat calchi funerale,
pius de su rellozu est puntuale
sempre pronta in su puntu istabilìdu;
mirat dognunu coment'est bestidu
prim'ancòra chi giampet su portale,
siat pro calzone, gabanu o coguddu
hat ite narrer pro custu e pro cuddu.

Cand'est sezida in missa, o a sa rea
est sempre frie-frie e fastizòsa,
chi paret chi li manchet calchi cosa
sos ch'at vicinu ponzend'in pelèa:
traza-traz si pijat sa cradèa
assimizante a berveghe 'addinòsa...
ma su giaganu istraccu 'e su baccanu
li narat: non che torres cràs manzanu!

Rispondet alvuràda e male posta:
mira chi custa no est domo tua!
E s'has pensadu de mi ponner in fùa
ti l'abbascio eo cussa cogorosta...
Si torras a ripiter sa proposta
de me t'has ammentare, conca crua!
E non prosigas in cussa manèra
ca mi disturbas sende in preghiera.

Unu cicchetto l'hat fattu Babbài
ca 'e sa cadrèa non pagat s'affittu,
issa rispondet: Non tenet dirittu
simile affrontu de mi fagher gai!
In veridade non creia mai
chi 'e pagos soddos esseret appitu;
ma li cunfesso chi no hapo pagadu
cretende chi si fit ismentigadu...

Tando li narat t'hap'a perdonare!
Ma prestu a domo tua ti retira,
so istraccu 'e istare tira-tira
ca ses fiadu mal'a battagliare!
E ti cherzo a su bonu consizare:
si podes da-e cheja allargu gira!...
Fattende gai a Satana t'intrègas
prite peccas pius de cantu pregas.

Peccadu grave l'hat fattu Vostè
si bi riflettit bene a mente sana!
A insultare una parrocchiana
faghet pensare ch'est fora 'e sé;
mi proibit inoghe a ponner pè
ca no est dignu 'e giugher sa suttana,
ma l'asseguro chi de-i cust'affrontu
in cuddu mundu nd'hat a render contu...

Cando s''ettat in coddos s'isciallinu
pro fagher unu giru in su rodòne,
s'in calchi gianna intendet chistione
signa totu in su sou taccuinu,
merce 'ona pro cuddu gazzettinu
chi ponrt prestu in circulazione;
fattu a dovere et est bene cundidu
pro lu fornire a totu, gratuìdu!

Passat addaju e non faghet suguzu
cand'istat intr''e idda pigh'e fala,
l'attraessat da-e una a s'atter' ala
in dogni domo ponzende bulluzu:
cun totu su ighinu est sempr'annuzu
pro sa sua infamante limba mala!
Tot'est s'impreu sou, sa fadiga
inue bi hat paghe a ponner briga.

Unu sero hat bidu una pisedda
cun s'ammoradu fattend'unu giru,
fatt'hat in modu 'e li enner a tiru
pro li poder cundire sa padedda...
Narat: Birgonzadinde giovanedda
ca girovaga ses senza ritiru!
Mai m'han bidu cun omine in cue
e fia giovana e bella cant'e tue!

Ma sa pizinna paret consizàda,
d'esser pronta e abbista li dat prou,
ch'hat apidu s'iscarpa a su pè sou
restat s'intrusa che barri-falàda.
Rispondet: Già la faghet s'acconcàda
su chi si ponet a fiancu tou...!
Ca ses oggettu de natura appèntu
che paraccu chi foscigat su 'entu...

Ite lastima 'e femina credente
ch'est religiosa e bene prozedìda!
Est pro su peccadore una guida
generosa de coro e indulgente.
Issa est cunvinta e che tenet in mente
ch'intrat in chelu calzàda e bestìda.
Ma nd'hat de aju chi faghet burdellu
si Pedru no l'abberit su cancellu...

Pro cant'est custa idda fortunada
render li dèmus sa riconnoschenzia;
hamus in domo una mastr'e sienzia
senza connota e senza valutàda;
ingiustamente l'hamus trascuràda
pecchende de apatia e imprudenzia.
Si bos paret ch'hap'eo esageradu
li rendat Deus cantu hat meritadu.