Moda a Santu Bachis
di Costantino Longu

Non m’ imputedas chi fatt’ un’ abusu
si lasso a Isidoro incalculadu;
treghentoschimbant’ annos e piusu
Santu Bachis in bidda est veneradu,
dae cando sas modas sun’ in usu
mai nessunu pro issu at cantadu:
si permittides, ca in vena m’ agatto,
deo pro issu sa moda la fatto.

Isterrida

Santu Bachis, su martire romanu,
fit in su terzu seculu naschidu,
in su tempus ch’ in Roma proibidu
fit pro totus su cultu cristianu.
Faghet part’ ‘e s’ esercitu paganu
ca li piaghet sa militare arte;
de s’ esercitu paganu faghet parte
ca s’ arte militare li piaghet;
de s’ esercitu paganu parte faghet
in sutta su cumandu imperiale;
si distinghede che ufficìale
l’ usan sos superiores rispettu
Dotadu est de profundu intellettu,
de segundu cumandante at su gradu;
de profundu intellettu est dotadu,
su gradu at de cumandante segundu;
dotadu est de intellettu profundu,
est attivu, espertu e virtuosu:
comente gherrieri valorosu
est bene idu da’ Massimianu.

Primu fiore

Adorat issu dogn’ idulu vanu
e a Gesusu crocefissu ignorat;
dogni idulu vanu issu adorat
e ignorad’ a Gesusu cocefissu;
dogni idulu vanu adorat issu
de sa fide de Cristos nd’ est ignotu.
Cand’ at su cristianesimu connotu
su paganesimu abbandonat tando;
su cristianesimu at connotu cando
tando abbandonat su paganesimu;
cand’ at connotu su cristianesimu,
mancari chi esseret persighidu
dae Massimianu incrudelidu
diventat seguace cun ardore.
Pro penasa s’ ingratu imperadore
fattu ligare l’ at cun sas cadenas;
s’ ingratu imperadore pro penas
cun sas cadenas ligare l’ at fattu;
pro penas s’ imperadore ingratu
a sos prus sambenaris lu cunsignat
e ca de adorare non si dignat
sa pedra priva de sos sentimentos,
pro beffe, pro irgonza e pro turmentos,
sa persona sua pro esser derisa,
l’ ispozan sa militare divisa
e l’ an cun pannos de femina estidu.

Segunda retroga

Santu Bachis, su martire romanu…
…dae Massimianu est bene idu.

Segundu fiore

Che indignu , pro vilesa, est reduidu
a cuss’ abidu ‘e debilesa signu;
pro vilesa, reduidu est che indignu
a cuss’ abidu signu ‘e debilesa;
che indignu reduidu est, pro vilesa,
gasìe cun ischerzos lu fastizana.
In sas romanas vias lu passizana
pro soddisfagher sas paganas manias;
lu passizan in sas romanas vias
pro soddisfagher sas manias paganas;
lu passizan’ in sas vias romanas
cun dunu collare de ferru pesante
post’ a su tuggiu, che ladru birbante
chi faghet male in totu sas contradas.
S’ ira insoro s’ impiegat debbadas,
non rinnegat sa fide chi at in coro;
debbadas s’ impiegat s’ ira insoro,
sa fide chi at in coro non rinnegat;
s’ ira insoro in debbadas s’ impiegat,
at in sé una forza adamantina
chi li provenit dae lughe divina:
invanu lu dileggiana e l’ insultana,
tantu a lu deviare non resultana
de cale siat modu chi lu leene.

Terza retroga

Santu Bachis, su martire romanu…
est dae Massimianu idu bene.

Terzu fiore

Intantu lu turmentana ca creene
chi l’ ispaventan gai cussu santu;
lu turmentana ca creene intantu
chi gai cussu santu l’ ispaventana;
intantu ca creene, lu turmentana,
chi zedat, ma ca resistit volonteri
in oriente si mandat presoneri
chi cumandat Antiogu Presidente.
Si mandat presoneri in oriente
chi Antiogu Presidente cumandat;
in oriente presoneri si mandat
de sa Siria in sa capitale,
Antiochia, chi est sede fatale
de tantos perseghidos cristianos.
Cando lu tenet Antiogu in manos
in logu ‘e patimentu lu trattenet;
cando in manos Antiogu lu tenet
de patimentu lu trattenet in logu;
cando in manos lu tenet Antiogu
faghet a Bachis su finale appellu,
cun Sergiu, Apuleiu e Marcellu,
s’ est ch’ in sa fid’ insoro issos persistini:
“Nois semus cristianos!” insistini
cun aspettu giocundu e coraggiosu.

Urtima retroga

Santu Bachis, su martire romanu…
…est bene idu da’ Massimianu
comente gherrieri valorosu.

Urtimu fiore

Diventat, c’ at potenzia, furiosu,
de morte sa sentenzia lis presentat;
furiosu, c’ at potenzia, diventat,
lis presentat de morte sa sentenzia;
diventat furiosu, c’ at potenzia,
dignos de morte barbara creet custos.
Battor soldados de sos pius robustos
pro tal’ usu si presentan armados;
de sos robustos pius battor soldados
si presentan armados pro tal’ usu;
battor soldados de sos robustos piusu,
cun battor vergas de ferru taglientes,
a sos battor eroes innozentes
cun furia colpan a su nudu sinu.
Tinghet s’ insoro samben su terrinu,
dae fora su coro si distinghet;
su terrinu s’ insoro samben tinghet,
dae fora si distinghet su coro;
tinghet su terrinu su samben insoro
chi essit bundante da’ totu sas venas:
in sas insoro pistadas carenas
bi at de vida un’ alenu lezeri.
Bachis intendet una oghe: “Abberi
s’ anima a s’ isperanzia, ca finidu
tenes dogni terrenu patimentu;
in premiu de sas penas chi as patidu
t’ avvias a s’ eternu godimentu!”

Iscultat sa oghe, a su chelu mirada
e cun su risu in laras ispirada.

(Cantada s’ undighi de maggiu 1946 cun sos poetas Peppe Sotgiu e Nanneddu Chighine)