A tiu Bachis Zuanne Pireddu
di Costantino Longu

(Pro su chentenariu)

Tiu Bachis Zuanne, custu meu
umil’ omaggiu rezzide cuntentu,
ca est troppu solenne su momentu
chi a connoscher bos at dadu Deu.

In sa die chi azis isposadu
a chent’ annos s’ auguriu rezzizis,
e forsis, tando, mancu bi creizis
a cuss’ edade ‘e b’ esser’ arrivadu.

Ma bois, de sa vida cal’ eroe,
a s’ auguriu de cussa bona zente
pro puntigliu li azis postu mente
ca sos chent’ annos los cumprides oe.

E poi los cumprides tranquillu
custrintu senza esser a su lettu,
sezis vegliardu dignu de rispettu
a postu de sentidos e arzillu.

Una grazia no est de sas prus malas
sa ch’ azis bois devidu ottenner,
zertu chi no est fazile a sustenner
de chent’ annos su pesu subr’ ‘e palas.

Eppuru bois cun fazilidade
de chent’ annos su pesu sustenides,
e veramente non lu cumparides
de b’ esser’ arrivadu a cuss’ edade.

Massaggiu fizis de professione,
a su tribagliu costante, devotu;
sos ch’ a sos tempos bos ana connotu
non bo l’ at nadu nessunu, mandrone.

Cando sas terras fini ancora cruas,
dae sa ostra edade pizzinna
cun sos antigos arados de linna
tulas nd’ azis sestadu prus de duas.

Ghiadu nd’ azis de giuos distintos
bene domados a sa santa faina,
largos de lumbos, largos de ischina,
sempre mascados, sempre bene lintos.

Passione tenizis pro s’ aronzu
coltivaizis cuntentu s’ incunza,
non timizis de s’ istiu sa munza
de sas arzolas e de su messonzu.

Affrontande annada bona e mala
attivu fizis in sos idatones;
e cantos nd’ azis bidu de muntones
de trigu che-i s’ oro fattu in pala.

Ma non fit su tribagliu solamente
ch’ in cussos tempos fit penosu e grae:
de sa malaria bi fit sa piae
sa chi faghiat morrer tanta zente.

Però, ca bois fizis favoridu
d’ una salude istraordinaria,
in cussos tempos prenos de malaria
bos at finas sa titula timidu.

Non fizis bonu che massaggiu ebbia
ma che pastore puru aizis fama,
a tempus bostru a prus de un’ ama
sezis bistadu de attenta ghia.

S’ ama dae su sou corcadorzu
a runcos de armurtu e archimissa,
in sas nottes de zerru a ora fissa
la ogaizis a murigadorzu.

E cantas nottes sa carena istracca,
cun su terrinu de iddia cobertu,
passada l’ azis in su campu abbertu
senza pinnettu e senza barracca;

forsis contande sas penosas oras
sende sa mandra de s’ ama vicina,
colcadu subra de calchi faschina
cun s’ abba sutta falandebi a coras.

Affrontand’ ‘e su zerru sos rigores
senza tenner s’ affranzu ‘e su pinnettu
eppuru mai bi fizis suggettu
a proare artriticos dolores.

In sa cussorza pro pastorigare
sas intemperias totu affrontaizis,
da poi a su monte pigaizis
in sos beranos pro imberanare.

In sos beranos, in sos istadiales,
vida faghizis in s’ umbrosu littu,
cando fidi su monte buscu fittu
d’ elighes e de chercos colossales.

Tando fini sas montagnas diversas
non fin che oe de linna iscunduttas,
sas piantas bistadas sun distruttas
pro aer fattu carbon’ e traversas.

Su sole in s’ eternu movimentu
miradu l’ azis infinitas oras,
e cantas luminosas auroras
in Palai e in su Gennargentu.

Connotu nd’ azis de dies serenas,
connotu nd’ azis dies de burrascas,
bois azis connotu chentu Pascas,
chentu Nadales e chentu succhenas.

Bois sì l’ azis tenta sa fortuna
de aer duas epocas connotu:
sa chi non fin sas macchinas in motu
e sa chi già toccada l’ an sa luna.

Dotadu de adamantina idea
in bois resistenzia s’ annidada,
che turre chi sos seculos isfidada
restande sempre intatta e sempre rea.

A bois chi azis tentu custa sorte
nois rendimos d’ affettu tributos;
cantos gigantes giovanos sun ruttos
in sutta sas farrancas de sa morte!

Est su ostru perfettu macchinariu
malu a l’ attaccare su ruinzu,
de sa candela ostra su lughinzu
fattu no est de cotone ordinariu.

S’ ozu ch’ an postu a sa ostra candela
zertu chi ozu est ispeziale;
poi de custa gara triunfale
a su entu isparghide sa bandela.

Bois non sezis adduradu frimmu,
ma currinde pienu de azardu
a custu disizadu traguardu
intantu sezis arrivadu primmu.

Dae cando bos an dadu su via
sa vittoria ostra est balanzada,
de sos bostros fedales non che nd’ ada
manc’ unu pro bos fagher cumpagnia.

Ma ch’ azis sa cumpagna de sa vida
ch’ est pro bois fidele sentinella,
cun s’ affezionada parentella
pro bos fagher sa festa tota unida.

Sos paesanos totu a bonu coro
veramente bos veneran’ e amana,
in custa bella die bos proclamana
totu cantos che veru nonnu insoro.

Fizos, nebodes, minores e mannos,
lontanoso e intimos parentes,
paesanos e bostros connoschentes
auguramos ancora: a medas annos!

Bolotana 22 de Frearzu 1966