A Bachis Remundu Basolu
di Costantino Longu

(A chent’ annos dae sa morte)

Bachis Remundu, su nostru cantore
fis tue in su seculu passadu,
as in modu mirabile cantadu
satiricas e rimas de dolore.

Che paesanu mi enit nezzessariu,
già chi m’ agato in mesu de sos bios,
Bachis Remundu, custos versos mios
presento pro su tou chentenariu.

Deo apo cantadu in Macumere
sende su chentenariu de Murenu:
si tando bi cantesi pro un’ anzenu,
como chi pro te cante mi est dovere.

Dae una famiglia benistante
in su barantatrese fis naschidu;
sende d’ intelligenzia favoridu
in Sassari ses bistadu istudiante.

Ottentu as sa licenza liceale
su prus distintu ‘e totu su Liceo;
pro cultura non fis comente deo
cun sa quinta in s’ iscola serale.

In cussu tempus privu de progressu,
in custas biddas nostras sardignolas,
frequentare sas altas iscolas
a pagos fortunados fit cunzessu.

No as sighidu in s’ Universidade
pro ch’ a s’ istudiu tenzeras amore:
su postu dadu t’ ana d’ esattore
ca nde tenias sa capazzidade.

A su dovere attaccadu restas,
ma cando t’ enin sas occasiones,
tando, in tantas bellissimas cantones
s’ istintu de poeta manifestas.

Bi sunu ancora e bene regortas
sas cantones chi allegru cantaias,
però sas menzus tuas poesias
paris cun tegus si che sunu mortas.

Pro te troppu felices sun sas oras,
at s’ avvenire de rosa sa tinta:
de una bella giovana distinta
cun affettu sinzeru t’ innamoras.

Creinde sas delizias seguras
cussa giovana bella ti l’ isposas,
ma sos giaros colores de sas rosas
si sun mudados in tintas oscuras.

Sonniaias d’ esser favorida
sa vida tua dae sa fortuna,
s’ isposa cara la creias una
cumpagna digna pro una longa vida.

Affalzande sa fide chi ti giurada
su bellu sognu tou lu distruidi:
cun dunu vile amante si che fuidi
pustis chi su inari ti che furada.

Paghe non podes tenner né sussegu,
cun resone a su disisperu zedis,
ca perdes, paris cun cantu possedis,
sa reputazione, s’ impiegu.

Ca est crudele sa traitoria
chi t’ at privu de consolazione,
est ancora famosa sa cantone
chi cantat “disisperu e agonia”.

Cussa chi de amore t’ incadenada,
chi giurat de t’ amare cantu l’ amas,
bordindedi sas prus infames tramas
s’ esistenzia tua l’ avvelenada.

Addoloridu, cun su coro tristu,
tue Bachis Remundu mortu sese
cando annos nd’ aias trintatrese
in s’ edade ch’ an mortu a Zesu Cristu.

A sos trintatres’ annos che a issu
sa vida l’ as finida brevemente;
t’ an fattu morrer vittima innozente
mancari chi non t’ apan crocifissu.

Non disizas né gloria né fama
ma cheres ch’ in s’ ismentigu che fales,
sa terra chi t’ at dadu sos nadales
ti est bistada idriga, non mama.

Fattu ruer ti ch’ ana in su proine,
inveces de ti aer onoradu;
chissà in cantos ana cumplottadu
pro t’ aer fattu fagher cussa fine.

Unu cantu non b’ at de pedra dura
né una rughe cun pagos fiores,
pro la mustrare a sos benidores
inue fit sa tua sepoltura.

Né lu podimos narrer sutta ‘e cale
cipressu bi fis sepultadu tue,
ca isparidu ses che una nue
traida da’ su peus temporale.

Cussa chi t’ at sa morte causadu,
issa chi est restad’ ancora in vida,
cantas bortas, chissà, indispettida
sa sepoltura tua at cattigadu.

Nos dat sa fine tua pen’ amara
però nois de te nd’ amos s’ ammentu;
sun sas operas tuas monumentu
ch’ alen prus de su marmaru ‘e Carrara.

Cumprendo chi sa mia est una oghe
sola in su desertu de s’ incuria,
proite chi de s’ odiu sa furia
contr’ a tie ancora ch’ est inoghe.

Sa gloria, s’ onore non t’ aggradat,
dae sa cantone ultima l’ ischimos,
ma cust’ umile omaggiu ti rendimos
in primma chi su seculu ch’ iscadat.

Populu chi mi ses a sa presenzia
onora custu dignu fizu tou,
in primma chi s’ estendat dae nou
su tristu mantu de s’ indifferenzia.

Bolotana, 1976